همانندجویی در پژوهشیار فرآیندی است که به منظور شناسایی میزان مشابهت یا همانندی یک نوشته یا مقاله علمی با دیگر متون موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی مشابه انجام می‌شود. این عمل به کمک نرم‌افزارهای ویژه‌ای صورت می‌گیرد که با مقایسه متون و جستجو در میان داده‌های موجود در پایگاه‌های علمی، میزان شباهت نوشته مورد نظر با سایر منابع را بررسی می‌کند. برخی از این نرم‌افزارها به صورت مستقل عمل می‌کنند و برخی دیگر به عنوان بخشی از سامانه‌های مدیریت مقالات و مجلات علمی (مانند پژوهشیار) به کار گرفته می‌شوند.
فرآیند همانندجویی:
جمع‌آوری متن: ابتدا، متن مورد نظر به نرم‌افزار همانندجویی داده می‌شود. این نرم‌افزار سپس متن را به بخش‌های کوچکتری تجزیه می‌کند تا بتواند جستجوی مؤثرتری انجام دهد.
جستجوی تطبیقی: نرم‌افزار با جستجو در پایگاه داده‌های خود، به دنبال بخش‌های مشابه یا یکسان در سایر متون است. این پایگاه داده می‌تواند شامل مقالات علمی، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و سایر منابع متنی باشد.
تجزیه و تحلیل نتایج: پس از آنکه نرم‌افزار به بررسی متن پرداخت، گزارشی شامل درصد مشابهت و فهرست متونی که با آنها مشابهت دارد، ارائه می‌شود. این گزارش معمولاً به صورت درصدی از مشابهت بیان می‌شود که نشان می‌دهد چه مقدار از متن با دیگر منابع مشابه است.
مزایا:
پیشگیری از سرقت ادبی: یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از همانندجویی، جلوگیری از بروز سرقت ادبی و تضمین اصالت علمی آثار است.
بهبود کیفیت مقالات: محققان می‌توانند با آگاهی از منابع مشابه موجود، به بهبود و ارتقای کیفیت مقالات خود بپردازند.
آگاهی از منابع علمی موجود: از آنجا که گزارش همانندجویی منابعی که مشابهت دارند را نیز ارائه می‌دهد، محقق می‌تواند برای استناد یا مطالعه بیشتر از این منابع بهره ببرد.
نتیجه‌گیری نهایی:
همانندجویی در سامانه پژوهشیار یک ابزار کارآمد برای حفظ اصالت و کیفیت آثار علمی است. این فرآیند نه تنها از بروز سرقت ادبی جلوگیری می‌کند، بلکه به نویسندگان و محققان کمک می‌کند تا به بهبود و ارتقای مقالات خود بپردازند. با توجه به اهمیت و کاربرد گسترده این ابزار، استفاده از آن در فرآیند نگارش و انتشار مقالات علمی ضروری به نظر می‌رسد.
